چگونه از تداخلات دارویی در سالمندان جلوگیری کنیم؟

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، دکتر منیره مهام با بیان اینکه بیماران مسن اغلب مبتلا به چندین بیماری زمینه‌ای بوده و همزمان دارو‌های زیاد و مختلفی مصرف می‌کنند، گفت: برای بسیاری از پزشکان، تصمیم گیری در مورد شروع دارو درمانی در این بیماران معمولاً نیازمند ارزیابی خطرات و مزایای موجود است.

وی افزود: آگاهی از تغییرات فیزیولوژیکی که در افراد مسن رخ می‌دهد و آشنایی با تاثیر این تغییرات بر رفتار داروها، در هنگام انتخاب دارو‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به عنوان مثال افزایش PH معده و کاهش سطح جذب دارو‌ها در روده می‌تواند جذب بسیاری از دارو‌ها را کاهش دهد یا کاهش عملکرد کلیه در این گروه سنی می‌تواند سطوح سرمی سمی از بسیاری از دارو‌ها را ایجاد کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان با بیان اینکه طبق مطالعات انجام شده جمعیت سالمند حدود ۳۰ درصد کل دارو‌های تجویز شده را مصرف می‌کنند، خاطرنشان کرد: استفاده همزمان از دارو‌های متعدد بدون وجود علت مصرف درمانی مشخص به عنوان یک عامل مهم در بروز واکنش‌های دارویی ناخواسته در این افراد شناخته شده است.

وی افزایش تعداد دارو‌های مصرفی در سالمندان را باعث افزایش احتمال بروز خطا‌های دارویی در آنها دانست و گفت: ارزیابی دقیق و مکرر پروفایل دارویی مصرفی در بیماران سالمند و نظارت بر بروز واکنش‌های دارویی ناخواسته در این گروه باید به استاندارد عملکرد بالینی تیم درمان مبدل شود.

مهام اظهار کرد: استفاده از معیار Beers برای تعیین دارو‌های نامناسب (دارای خطر بالا) برای استفاده در بیماران مسن در هنگام تجویز دارو‌ها می‌تواند از بروز واکنش‌های دارویی ناخواسته و خطا‌های دارویی پیشگیری کند.

وی به بیان اصول کلی تجویز ایمن دارو و دارودرمانی صحیح در بیماران سالمند پرداخت و گفت: این اصول شامل ایجاد برنامه مراقبتی اختصاصی برای هر بیمار شامل تصمیماتی در زمینه چگونگی استفاده از داروها، اندیکاسیون و مناسب بودن براساس وضعیت سلامتی بیمار، ارزیابی اختصاصی و دقیق خطرات و مزایای تجویز هر دارو برای هر بیمار و آموزش به بیمار در جهت افزایش پایبندی به دارودرمانی است.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، طب سالمندان بر جنبه‌های بالینی، پیشگیرانه و اجتماعی بیماری‌ها به همراه انتخاب صحیح دارو‌ها و مدیریت مداوم آنها در راستای دستیابی به نتایج مثبت درمانی در جمعیت حساس سالمند تمرکز دارد.

وی ادامه داد: در طب سالمندان، دارو درمانی به عنوان یک رویکرد مراقبتی مهم به پیشگیری از بیماری، ناتوانی و مرگ در جمعیت سالمندان کمک می‌کند و به طور همزمان امکان بهبود کیفیت زندگی را برایشان فراهم می‌کند.

مهام با بیان اینکه اصطلاح "سالمندان" به افراد ۶۵ سال و بالاتر اشاره دارد، اظهار کرد: طبق آمار‌های منتشر شده در سال ۲۰۲۲، نسبت افراد بالای ۶۰ سال در ایران حدود ۱۰ درصد کل جمعیت را تشکیل می‌دادند و تخمین زده می‌شود که در سال‌های آتی این میزان به صورت چشمگیری افزایش یابد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان در پایان یادآور شد: جمعیت سالمندان به دلیل ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مختلف در مقایسه با سایر گروه‌های سنی، میزان بالایی از خدمات مراقبت بهداشتی به ویژه خدمات مرتبط با تجویز و مصرف دارو‌ها را به خود اختصاص می‌دهند.